Tomato The Smart Way

Στην Ελλάδα, η τομάτα (επιτραπέζια και βιομηχανική) βρίσκεται στην πρώτη θέση της παραγωγής και στη δεύτερη θέση σε έκταση (μετά την πατάτα), μεταξύ των κηπευτικών καλλιεργειών. Σήμερα, επεκτείνεται στην κεντρική και νότια Ελλάδα, καθώς αποτελεί μια προσοδοφόρα καλλιέργεια που οδηγεί στην παραγωγή εξαγώγιμων καρπών υψηλής διατροφικής αξίας. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, και ειδικά στη Θεσσαλία, η διαθεσιμότητα αρδευτικού νερού είναι περιορισμένη. Επιπλέον, η έντονη καλλιέργεια (αναμοχλεύσεις για τις ανάγκες των ετήσιων φυτών μεγάλης καλλιέργειας) για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα έχει μειώσει σημαντικά τη γονιμότητα των εδαφών. Τα κηπευτικά μπορούν να καλλιεργηθούν με περιορισμένες εισροές, εφόσον οι παραγωγοί έχουν την κατάλληλη καθοδήγηση. Συνεπώς, μπορούν να καλλιεργηθούν χρησιμοποιώντας λιγότερο νερό από τα περισσότερα ετήσια φυτά. Είναι, τέλος, γνωστό ότι οι καλλιεργούμενες περιοχές της χώρας έχουν μεγάλη ποικιλομορφία κλιματικών συνθηκών λόγω του ανάγλυφου και της γειτνίασης σε ορεινούς ή υδάτινους όγκους. Οι νέες τεχνολογίες γεωργίας ακριβείας επιτρέπουν τη δημιουργία δικτύων αισθητήρων σε αγρούς που δύνανται να συλλέγουν και να καταγράφουν πληροφορίες για μια περιοχή με μεγάλη ακρίβεια. Οι πληροφορίες αυτές συλλέγονται και υφίστανται επεξεργασία, οι οποίες στη συνέχεια μπορούν να διαχυθούν στους χρήστες-παραγωγούς. Αποτέλεσμα είναι η καλύτερη διαχείριση των καλλιεργειών με πολλά χρήσιμα αποτελέσματα, όπως βελτίωση της ποιότητας καρπού, βελτιωμένη αντιμετώπιση των αβιοτικών καταπονήσεων, μείωση των προσβολών και ζημιών από βιοτικούς παράγοντες, περιορισμό του κόστους καλλιέργειας, και μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του προϊόντος. Η καλλιέργεια-στόχος της πρότασης είναι η βιομηχανική τομάτα. Στη συγκεκριμένη πρόταση πρόκειται να δημιουργηθούν δίκτυα αισθητήρων υγρασίας εδάφους και θερμοκρασίας αέρα για συλλογή των βασικών παραμέτρων σε επίπεδο αγροτεμαχίου στις δύο περιοχές, που σε συνδυασμό με αναλύσεις εδάφους και φύλλων (ΕΛΓΟ), και την ανάπτυξη κατάλληλου λογισμικού θα δώσουν τη δυνατότητα στην εταιρεία συμβούλων (NERCO) να κατευθύνει τους παραγωγούς στην ορθολογική χρήση των υψηλού περιβαλλοντικού κόστους εισροών: αρδευτικό νερό (κόστος ηλεκτρικού ρεύματος και διαθεσιμότητα νερού) και θρέψη καλλιεργειών (κύρια τα αζωτούχα λιπάσματα είναι υψηλού περιβαλλοντικού κόστους). Αυτές οι δράσεις θα έχουν σαν αποτέλεσμα τη μειωμένη ανάγκη για φυτοπροστασία και την παραγωγή υψηλότερης ποιότητας και συντηρησιμότητας καρπών με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Κύριοι στόχοι του έργου είναι η μείωση του κόστους καλλιέργειας, η μείωση του περιβαλλοντικού κόστους της καλλιέργειας με τη μείωση της χρήσης των σε ανεπάρκεια φυσικών πόρων (αρδευτικό νερό) και την ορθολογική λίπανση (μείωση σπατάλης πόρων), η αύξηση της παραγωγικότητας και η βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων καρπών, και η βελτίωση της θέσης στην αγορά των προϊόντων και των εταιρειών που συμμετέχουν.

H μείωση του κόστους καλλιέργειας H μείωση του περιβαλλοντικού κόστους της καλλιέργειας με τη μείωση της χρήσης των σε ανεπάρκεια φυσικών πόρων (αρδευτικό νερό) και την ορθολογική λίπανση (μείωση σπατάλης πόρων) H αύξηση της παραγωγικότητας και βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων καρπών H βελτίωση της θέσης στην αγορά των προϊόντων και των εταιρειών που συμμετέχουν Η μείωση του εφαρμοζόμενου Ν, μείωση των απωλειών αυτού, ιδιαίτερη σημασία στη λιπαντική αγωγή με Ρ, Κ, B και Ca

Κύριο αντικείμενο του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ είναι η ανάπτυξη και υποστήριξη δράσεων που αποσκοπούν στον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα της χώρας, τη βελτίωση των παραγωγικών διαδικασιών, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την πιστοποίηση των ποιοτικών αγροτικών προϊόντων & τροφίμων, την καθιέρωση και πιστοποίηση ορθών γεωργικών πρακτικών και τους ελέγχους στην αλυσίδα παραγωγής-διακίνησης του γάλακτος και κρέατος στη χώρα. Οι επιμέρους τομείς που δραστηριοποιείται ο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ είναι οι παρακάτω.

• H προώθηση της καινοτομίας, η διενέργεια έρευνας, η διάχυση των γνώσεων, της τεχνολογίας και των συμβουλευτικών υπηρεσιών σε όλους τους τομείς της αγροδιατροφικής αλυσίδας.
• H παροχή αγροτικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
• H προστασία της προέλευσης και ταυτότητας, οι έλεγχοι της νόμιμης χρήσης όρων, συμβόλων και ενδείξεων στα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα με σκοπό τη διασφάλιση της ποιότητάς τους.
• H εφαρμογή των ορθών πρακτικών στη γεωργία.
• O ενδελεχής έλεγχος του κυκλώματος προέλευση, παραγωγή, ποιότητα και διακίνηση για το γάλα και το κρέας στη χώρα.

Παράλληλα βασική αποστολή του Οργανισμού είναι η επιστημονική και τεχνική υποστήριξη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων στον σχεδιασμό και την υποστήριξη της εφαρμογής της πολιτικής του στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, καθώς και στη διαμόρφωση θέσεων στα θέματα που εξετάζονται στο Συμβούλιο και στα λοιπά αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η NERCO-N. ΧΛΥΚΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε.Μ. είναι εταιρεία Εκπόνησης Μελετών και Παροχής Υπηρεσιών σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου, Φορείς και Επιχειρήσεις, σε τομείς που άπτονται της προστασίας, διαχείρισης, ανάπτυξης και ανάδειξης του Περιβάλλοντος, των Δασικών Οικοσυστημάτων και της Γεωργίας, καθώς και σε τομείς που άπτονται της Τουριστικής Ανάπτυξης και των Έργων Υποδομής.

Η εταιρεία, που έχει έδρα την Αθήνα, ιδρύθηκε το 1997, από έμπειρα στελέχη με πολυετή πείρα στους ανωτέρω τομείς, αρχικώς με την μορφή της Ε.Π.Ε. και ήδη από το 2006 λειτουργεί ως Ανώνυμη Εταιρεία Μελετών, με αριθμό Μητρώου 61895/01/Β/06/587 (ΦΕΚ 824/τ.ΑΕ-ΕΠΕ/2-2-2007).

Την τελευταία 15ετία η εταιρεία παρουσίασε ραγδαία εξέλιξη, με την ανάληψη έργων σε όλους τους τομείς δραστηριότητάς της, επέκταση σε νέα αντικείμενα του χώρου (π.χ. σύνταξη Δασικών Χαρτών), συμμετοχή σε όλα τα μεγάλα έργα υποδομής της χώρας (Αττική Οδός, Ολυμπιακά Έργα, Εγνατία Οδός, ΔΕΠΑ κ.α.)

Στη συγκεκριμένη πρόταση πρόκειται να δημιουργηθούν δίκτυα αισθητήρων υγρασίας εδάφους και θερμοκρασίας αέρα για συλλογή των βασικών παραμέτρων σε επίπεδο αγροτεμαχίου στις δύο περιοχές, που σε συνδυασμό με αναλύσεις εδάφους και φύλλων (ΕΛΓΟ), και την ανάπτυξη κατάλληλου λογισμικού θα δώσουν τη δυνατότητα στην εταιρεία συμβούλων (NERCO) να κατευθύνει τους παραγωγούς στην ορθολογική χρήση των υψηλού περιβαλλοντικού κόστους εισροών: αρδευτικό νερό (κόστος ηλεκτρικού ρεύματος και διαθεσιμότητα νερού) και θρέψη καλλιεργειών (κύρια τα αζωτούχα λιπάσματα είναι υψηλού περιβαλλοντικού κόστους). Σε δύο περιοχές που η καλλιεργείται βιομηχανική τομάτα , θα εγκατασταθεί σειρά αισθητήρων υγρασίας εδάφους και θερμοκρασίας αέρα σε συνεργαζόμενους αγρότες και κεντρικοί σταθμοί συλλογής των απαραίτητων μετεωρολογικών δεδομένων. Θα δημιουργηθεί το κατάλληλο δίκτυο λήψης και επεξεργασίας των κλιματικών δεδομένων. Παράλληλα, θα υλοποιηθούν εδαφολογικές και φυλλοδιαγνωστικές αναλύσεις σε συνδυασμό με συλλογή στοιχείων για την παρούσα κατάσταση σε κάθε συνεργαζόμενο παραγωγό/αγροτεμάχιο. Αυτά τα δεδομένα θα χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη λογισμικού για ορθολογική άρδευση και λίπανση σε επίπεδο αγρού (γεωργία ακριβείας). Το λογισμικό θα εφαρμοστεί στους συνεργαζόμενους παραγωγούς και η αποτελεσματικότητα στο φυτό, στην παραγωγικότητα και στην ποιότητα/συντηρησιμότητα θα μελετηθεί, ώστε να μετρηθεί η βελτίωση από τις καινοτόμες παρεμβάσεις. Αυτό θα ποσοτικοποιηθεί και με τη βοήθεια της ανάλυσης του αποτυπώματος άνθρακα πριν την εφαρμογή των δράσεων και μετά την καλλιέργεια με τις νέες συμβουλευτικές δυνατότητες. Ανά συμμετέχοντα φορέα (αλλά πάντα σε συνεργασία μεταξύ των φορέων): Εργαστήριο Τηλεπικοινωνιών και Δικτύων/Π.Θ.: με μακρά εμπειρία στη διαμόρφωση δικτύων λήψης και μεταφοράς παρατηρήσεων και δεδομένων, θα υλοποιήσει και αναπτύξει τη δημιουργία δικτύων αισθητήρων και λήψης/επεξεργασίας των δεδομένων και στην περιοχή μελέτης ανάπτυξης λογισμικού αγροτικού ενδιαφέροντος, θα αναπτύξει το κατάλληλο λογισμικό για την συμβουλευτική υπηρεσία της ορθολογικής άρδευσης και λίπανσης.

Το έργο αποτελείται από 5 ενότητες εργασίας (ΕΕ) οι οποίες αποτελούν αντικείμενο βιομηχανικής έρευνας.

E.E.1: Παρούσα Κατάσταση (Μ1-Μ6)

Στην (Ε.Ε.1) θα γίνει συλλογή των στοιχείων καλλιέργειας στις περιοχές στόχους για την καλλιεργεια της βιομηχανικής τομάτας σε αγρούς παραγωγών που συνεργάζονται με τους φορεις της προτασης. Συγκεκριμένα,σε κάθε μια από τις 2 περιοχες θα μελετηθούν από 5 αγροί. Θα γίνει συλλογή δειγμάτων για εδαφολογική (νωρίς χειμώνα), φυλλοδιαγνωστική (μέσα καλοκαιριού) και καρπών (στη συγκομιδή) και ανάλυση αυτών για ανόργανα θρεπτικά σε κάθε συνεργαζόμενο καλλιεργητή. Θα ακολουθήσει αποτύπωση της παρούσας κατάστασης όσον αφορά όλες τις καλλιεργητικές εργασίες και την παραγωγικότητα και ποιότητα / συντηρησιμότητα των καρπών. Τέλος, θα υπολογιστεί το αποτύπωμα άνθρακα για την παραγωγή των αντίστοιχων προϊόντων στην αρχή του προγράμματος (αρχική καλλιεργητική πρακτική παραγωγού) με διεθνώς αποδεκτούς συντελεστές και διαδικασία.

E.E.2: Ανάπτυξη δικτύων συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών (Μ1-Μ12)

Στην (Ε.Ε.2) θα δημιουργηθούν δύο δίκτυα συλλογής πληροφοριών, σε αγρούς συνεργαζόμενων παραγωγών με αισθητήρες θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας αέρα και υγρασίας εδάφους (αγωγιμότητας) και δύο κεντρικών μετεωρολογικών σταθμών κατάλληλα εξοπλισμένων. Θα λαμβάνονται, αποθηκεύονται και αναλύονται οι πληροφορίες με κατάλληλο λογισμικό που θα διαμορφωθεί από τους συνεργάτες του προγράμματος (Nerco, Guardian Telematics) σε συνεργασία με το προσωπικό ΕΛΓΟ. Θα ακολουθήσει έλεγχος και βελτιώσεις λειτουργίας και αποτελεσματικότητας των συστημάτων και του λογισμικού (validation).

E.E.3: Δημιουργία λογισμικού για συμβουλευτική άρδευση και λίπανση (Μ3-Μ12)

Στην (Ε.Ε.3) με τις μετρήσεις υγρασίας εδάφους, λοιπών μετεωρολογικών δεδομένων αγρού και περιοχής, μηχανικής σύστασης εδάφους, και χαρακτηριστικών καλλιέργειας θα δημιουργηθεί κατάλληλο λογισμικό για την ορθολογική άρδευση κάθε αγρού σε όλη την καλλιεργητική περίοδο. Παρόμοια, με τα στοιχεία κάθε αγρού θα δημιουργηθεί λογισμικό ορθολογικής λίπανσης εφαρμόσιμο σε ποικίλες περιπτώσεις αγρών με βιομηχανική τοματα. Θα ακολουθήσει έλεγχος της αποτελεσματικότητας και βελτίωση του λογισμικού και ανάπτυξη της συμβουλευτικής υπηρεσίας.

E.E.4: Αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των λογισμικών άρδευσης και λίπανσης (Μ3-Μ18)

Στην (Ε.Ε.4) θα εφαρμοστεί ορθολογική λίπανση βάσει των αναλύσεων εδάφους, φύλλων, αρδευτικού νερού, καρπών και βλαστών και βάσει των εισροών/εκροών, βλαστικής ανάπτυξης των δέντρων, και αναμενόμενης παραγωγής. Η ορθολογική λίπανση θα περιλαμβάνει εφαρμογή σε δόσεις των λιπαντικών στοιχείων βάσει των αναγκών του δέντρου, σημαντική μείωση των αζωτούχων λιπάνσεων (με στόχο τη μείωση του εφαρμοζόμενου Ν, μείωση των απωλειών αυτού, διαφορετικές μορφές Ν, ιδιαίτερη σημασία στη λιπαντική αγωγή με Ρ, Κ, B και Ca. Το Ca αποτελεί σημαντικό παράγοντα ποιότητας των καρπών, αλλά και απόκτησης αντοχής σε αβιοτικούς (σχίσιμο κερασιών, θερμική θερινή καταπόνηση κερασιάς και μήλων) και βιοτικούς παράγοντες (ασθένειες, συγκεκριμένους εχθρούς) , ενώ υπάρχουν νέα σκευάσματα οργανικού ασβεστίου, πιθανόν καλής αποτελεσματικότητας βάσει παρατηρήσεων μας στον αγρό μέχρι σήμερα. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος στους οπωρώνες που θα εφαρμόζεται η ορθολογική άρδευση και λίπανση θα μελετηθεί η αποτελεσματικότητα αυτών στη βλαστική ανάπτυξη, παραγωγικότητα αγρού, ποιότητα και συντηρησιμότητα των καρπών ανά είδος και για τη διάρκεια συντήρησης που είναι χρήσιμη, και η θρεπτική κατάσταση των φυτών και των καρπών. Θα ακολουθήσει ανάλυση του αποτυπώματος άνθρακα μετά την εφαρμογή των ορθολογικών καλλιεργητικών φροντίδων και συγκριτική αξιολόγηση του αποτυπώματος πριν και μετά την εφαρμογή των ορθολογικών καλλιεργητικών φροντίδων σε συνδυασμό με το οικονομικό αποτέλεσμα (παραγωγή και ποιότητα καρπών, συντηρησιμότητα καρπών, εμπορική αξία προϊόντος, θέση στην αγορά).

E.E.5: Διάχυση αποτελεσμάτων προγράμματος (Μ9-Μ18)

Η (Ε.Ε.5) αφορά την διάχυση και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο συγκεκριμένων Ε.Ε. με ενέργειες προώθησης του προγράμματος και ενημέρωσης ενδιαφερόμενων φορέων και δυνητικών χρηστών της εφαρμογής.

E.E.1: Παρούσα Κατάσταση (Μ1-Μ6) Παραδοτέο 1.1: Παρουσα Κατάσταση E.E.2: Ανάπτυξη δικτύων συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών (Μ1-Μ12) Παραδοτέο 2.1: Ανάπτυξη δικτύων συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών Παραδοτέο 2.2: Δημιουργία λογισμικού για συμβουλευτική άρδευση και λίπανση E.E.3: Δημιουργία λογισμικού για συμβουλευτική άρδευση και λίπανση (Μ3-Μ12) Παραδοτέο 3.1.: Αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των λογισμικών άρδευσης και λίπανσης E.E.4: Αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των λογισμικών άρδευσης και λίπανσης (Μ3-Μ18) Παραδοτέο 4.1.: Διάχυση αποτελεσμάτων προγράμματος

• Ανάπτυξη δικτύων αισθητήρων για γεωργία ακριβείας στο αντικείμενο της άρδευσης.
• Ανάπτυξη λογισμικών για ορθολογική άρδευση και λίπανση της βιομηχανικής τομάτας.
• Ανάπτυξη πρωτοκόλλων και συμβουλευτικών υπηρεσιών για την ορθολογική άρδευση και λίπανση βιομηχανικής τομάτας.
• Αύξηση ασφάλειας παραγόμενων τροφίμων.
• Αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της ορθολογικής άρδευσης και λίπανσης στην παραγωγικότητα, ποιότητα και συντηρησιμότητα καρπού.
• Βελτίωση της θέσης στην αγορά των εμπλεκόμενων εταιρειών είτε με καινοτόμα προϊόντα/υπηρεσίες είτε με ισχυροποίηση της θέσης τους στην αγορά εθνική και διεθνή.
• Βελτίωση της αντοχής των φυτών σε βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες με την ορθολογική άρδευση και λίπανση και βελτίωση της παραγωγικότητας, ποιότητας και συντηρησιμότητας καρπού.

Στα πλαίσια της διάχυσης του προγράμματος έχει δημιουργηθεί ένα φυλλάδιο και ένα banner, τα οποία έχουν σκοπό την ενημέρωση για το πρόγραμμα και τους στόχους του. Επιπλέον το πρόγραμμα έχει παρουσιαστεί και στο 22nd International Conference ”Life Sciences for Sustainable Development”, Cluj-Napoca, Romania που διεξήχθη στις 28-30 Σεπτεμβρίου 2023.

Πατήστε εδώ για να δείτε το φυλλάδιο.

Πατήστε εδώ για να δείτε το banner.

Η πλατφόρμα ‘@tomato’ είναι ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα αποτελούμενο (α) από τεχνολογικά προηγμένες, πλήρως εξατομικευμένες, και χαμηλού κόστους συσκευές καταγραφής και μετάδοσης περιβαλλοντικών δεδομένων, (β) από υπερσύγχρονη φυσική και ψηφιακή υποδομή υπολογιστικού νέφους, και (γ) από εξατομικευμένη, εύχρηστη και διαδραστική ψηφιακή εφαρμογή για υπολογιστή και έξυπνες συσκευές.

Οι πληροφορίες που ελήφθησαν, αποθηκεύτηκαν και αναλύθηκαν από την δημιουργία και εγκατάσταση δύο δικτύων συλλογής πληροφοριών, σε αγρούς συνεργαζόμενων παραγωγών βιομηχανικής τομάτας χρησιμοποιήθηκαν από τους συνεργάτες του προγράμματος (Nerco, Agrocenter) σε συνεργασία με το προσωπικό ΕΛΓΟ για τη διαμόρφωση κατάλληλου λογισμικού.

Σκοπός της πλατφόρμας είναι να παρέχει τη δυνατότητα στον τελικό χρήστη (γεωπόνο, παραγωγό, κ.ά.) να παρακολουθεί και να αλληλοεπιδρά, σε πραγματικό χρόνο, με μετρήσεις περιβάλλοντος αγρού, καθώς και με σχετικές ειδοποιήσεις και συμβουλές που αφορούν τη βέλτιστη διαχείριση της καλλιέργειας βάσει των πραγματικών αναγκών της, των επικρατουσών συνθηκών, με γνώμονα την εκάστοτε καλλιεργητική στρατηγική που θέλει να εφαρμόσει. Για την άμεση διάχυση των δεδομένων-αποτελεσμάτων που συλλέγονται ή παράγονται από την πλατφόρμα έχει αναπτυχθεί και χρησιμοποιείται διαδραστική και εύχρηστη εφαρμογή για υπολογιστή και έξυπνες συσκευές (smartphones, tablets).

Πατήστε εδώ για να συνδεθείτε στην πλατφορμα.